Deel 1 – Soms zit het tegen

Na mijn rondje Atlantic in 2016-2017 bleef het trekken om met de boot in warme oorden te vertoeven. Een nieuw rondje Atlantic zat er niet direct in, maar in 2019 werd het idee geboren om de boot in de zomer naar de Canarische eilanden te varen en in voorjaar 2020 weer terug naar Nederland – een mooi compromis. We zouden niet de hele tijd op de boot zijn, maar afwisselend een aantal weken thuis en op de boot. Ik wat vaker op de boot dan Heleen, die nog moet werken.
Niemand had kunnen voorspellen dat ik in het voorjaar vast zou komen te zitten op La Gomera vanwege de noodtoestand door CoVid-19. De alternatieven waren allemaal weinig aantrekkelijk. Moest ik de boot achterlaten voor ik weet niet hoe lang? Moest ik op de boot blijven, opgesloten in de haven, voor ik weet niet hoe lang? Of moest ik de boot solo en zoveel mogelijk non-stop terugvaren?

Maar laat ik bij het begin beginnen. Heleen en ik vertrokken in de zomervakantie 2019 voor de eerste etappe, die we samen zouden varen, in de richting van noordwest Spanje, Galicie. Terugkijkend is dat een mooie tocht geworden, maar onderweg dachten we daar soms anders over, toen het ongeluk ons leek te achtervolgen.

Het begon al in Nederland. Het laatste stuk naar Amsterdam ging niet zo snel omdat we bossen fonteinkruiden aan het roer hadden hangen. Het lukte niet om alles er tijdens het varen af te krijgen, maar ik zou in Amsterdam Marina dat klusje wel even klaren. Gewapend met de pikhaak ging ik het fonteinkruid vanaf het zwemplateau te lijf. Even moest ik iets dieper leunen en ik verloor mijn evenwicht. Ik greep het opgeklapte zwemtrapje vast, maar dat hielp me slechts om sneller te vallen omdat het nooit vastgebonden staat. Plons, met zeilpak en al het water in, waarbij het het ergste was dat mijn telefoon nog in mijn zak zat. Gelukkig, het zwemtrapje was nu toch naar beneden, dus ik was in een seconde weer het water uit. Maar ja, de telefoon was toch nat. Gauw in een bak met rijst en googelen naar de beste remedie. Die rijst was volgens Google flauwekul en open maken en goed alles droogmaken was de enige kansrijke remedie. Wat doe je dan met een telefoon die je als gebruiker helemaal niet open kunt maken? Weer googelen hoe een reparateur dat doet en voorzichtig wrikkend de plastic cover er af peuteren. Gelukkig bleek er maar weinig water in te zitten en was het binnenwerk snel droog gemaakt. Om het verhaal niet nog langer te maken: nu, 9 maanden later, doet hij het nog steeds.

Wij vervolgden onze tocht relaxt. Tegenwind nodigde ons uit om nog een rondje door Zeeland te maken via Hellevoetsluis, Zierikzee, Middelburg en Vlissingen. Als we hadden geweten dat er in Vlissingen kermis was vlak naast de haven, waren we daar trouwens niet heengegaan.

Toen ik net begon met zeezeilen, 22 jaar geleden, was ik gefascineerd door de golven die de boot optilden en weer lieten zakken. Het spel van de golven noemde ik dat en ik kon er uren naar kijken. Dat heb ik niet meer en dat is wel een beetje jammer. Ik geniet nu meer van de weidsheid en het gevoel van vrijheid. Zo gaat dat met wel meer zaken waar je vertrouwd mee raakt; het bijzondere detail wordt onderdeel van het overzicht. Maar dat leidt er wel toe dat ik de neiging heb om minder aandachtig om me heen te kijken, vooral als het lekker warm is en er een gezapig windje de goede kant op staat op een vrijwel lege zee. Dat geeft tijd om de weerberichten op internet nog eens goed na te zoeken op de verwachting voor de komende dagen. Helaas had ik beter kunnen kijken wat de komende mijl mij zou brengen. Ik schrok me dan ook helemaal te pletter toen we met een daverende knal op een kolossale groene ton voeren voor Zeebrugge. Het was geen schampschot, maar vol er op, zodat de boot tot stilstand kwam. We voeren niet snel, een knoop of drie door het water, maar wel met 1,5 knoop stroom mee. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe ontzettend stom ik dit van mezelf vind. Ik vind mezelf namelijk liever stom dan dat anderen daar eerst mee komen.

Het anker had de eerste klap opgevangen en de borgpen stond in een vreemde hoek. Wat erger was, was dat de boeg de rest van de klap had opgevangen met als gevolg een gebroken RVS strip op de boeg en een serieus gat in de ankerbak. Gelukkig dus geen gat op een plek waar er water de kajuit in kon stromen. We besloten door te varen naar Oostende, waar een telefonisch gealarmeerde reparateur de schade kwam opnemen. Wonder boven wonder konden we de volgende dag al terecht op de werf, die achter de sluis aan het kanaal ligt. De volgende morgen lagen we hoopvol voor de sluis te wachten, die echter niet open ging na ons verzoek. Uiteindelijk kwam na een uur het hoge woorde eruit: de sluis was kapot en het was onbekend hoe lang dit zou gaan duren. Ik zei het toch, dat het ongeluk ons leek te achtervolgen?

Rondgebeld naar een ander reparatiebedrijf en in Nieuwpoort was men bereid ons te helpen. Dat ging beter. Ook daar konden we wonder boven wonder de volgende dag al op de kant en begon men gelijk vakkundig aan de reparatie. Ondertussen zaten we op de piek van de hittegolf. De boot stond ‘lekker’ in de luwte achter de loods in de volle zon. Dat was voor de reparateur niet leuk en die begon daarom al om 6 uur ‘s ochtends. Wij zelf waren blij met de ventilator op de boot, die sinds het verblijf in de Carieb niet meer had hoeven draaien. Terwijl de polyesterman met de romp bezig was ging ik zelf op zoek naar een nieuwe borgpen voor het anker. Deze pen bleek van het type “dropnose pen” te zijn, zoals gebruikt wordt om buitenboordmotoren in opgeklapte toestand vast te zetten en het lukte om een vervangend exemplaar te vinden.

Na drie dagen was de schade vakkundig gerepareerd – de polyesterman was terecht trots op zijn werk – en wij konden de reis vervolgen. Het weer was ongunstig voor lange etappes, dus eerst maar eens naar Boulogne sur Mer, waar we verwaaid kwamen te liggen, maar daardoor hebben we wel het fantastische zeeaquarium kunnen bezoeken – een aanrader. Daarna kwam er een klein weergaatje dat net genoeg ruimte bood om de Solent te bereiken. Op naar de volgende tegenslag.

De zee was bokkig toen we de haven uitvoeren, maar dat was geen probleem. Snel het zeil gehesen en motor uit. Ha, lekker weer zeilen. Maar een paar tellen later hoorden we een ratelend geluid dat ik nog nooit gehoord had. Het kwam niet uit het motorruim. Het leek van voren te komen en ineens begreep ik wat het was: de ankerketting liep uit. Snel ging ik naar voren waar ik zag dat de 40 meter ketting inmiddels overboord was en dat de 40 meter lijn er snel achteraan ging. Ik kon nog net de laatste meters van de lijn grijpen en om de ankerlier slaan. Verdorie, de nieuwe borgpen had gefaald. Ik snap nog steeds niet hoe.

Ondertussen lagen we met vol tuig en op twee knopen tijstroom met geweld aan de ankerlijn te trekken. Het anker had zich kennelijk bij de 10 meter waterdiepte ter plekke meteen stevig ingegraven. Ankeren met wind tegen stroom doe ik sowieso niet graag, laat staan met vol tuig, dus eerst dat zeil er snel af.
Door de stroming liep de ankerlijn onder de boot door en wie weet langs de schroef… Ik durfde daarom de motor niet te starten en heb geprobeerd om met de handankerlier de lijn binnen te halen, terwijl Heleen in de kuip doodsangsten uitstond bij mijn geworstel op het dansende voordek. Maar mijn geploeter gaf nul resultaat door de stevige stroming. Ik heb de ankerlijn verlengd met een landvast naar de grote kuiplier; daarmee kon ik hem een metertje inhalen en toen was het ook op. Goede raad was duur. Omdat we nog voor de havenmond lagen was eventuele hulp nabij als we de lijn in de schroef zouden krijgen, dus uit arrenmoede toch de hulp van de motor maar ingeroepen. Dat ging aanmerkelijk beter. Terwijl Heleen de spanning van de lijn af voer, kon ik 40 meter lijn en 40 meter ketting op de hand naar binnen lieren. Daarna was ik fysiek uitgeput en Heleen emotioneel uitgeput. Toen Heleen dan ook zei dat ze alleen nog maar naar huis wilde had ik niet de puf om dat tegen te spreken. Haar voorstel leek ook alleszins redelijk.

Toch leek het het beste om eerst maar eens op adem te komen bij een makkelijke koers de zee op. Daar konden we herstellen van de inspanning en de emoties en besloten we alsnog om naar Engeland te gaan. De Solent zouden we waarschijnlijk niet meer halen voor de volgende storm, maar Brighton was een veilige vluchthaven onderweg. Het bleek spectaculair om daar de storm mee te maken waar het schuim van de brekende golven op de havenmuur de hele haven in een zoutspray hulde.
Je zult moeite hebben om het te geloven, maar hierna ging de reis vrij voorspoedig, ook al hadden we niet veel gunstige winden. We moesten diesel tanken op Guernsey en in Camaret en na een trage overtocht van Biskaje kwamen we aan bij ons reisdoel: Galicie. Het weerzien met A Coruna was een warme douche. Wat een heerlijk sfeervolle Spaanse stad is dat toch.

We hadden nog een kleine twee weken over om van de Spaanse Ria’s te genieten voordat Heleen terug moest en ik een aantal dagen later zou volgen. De boot bleef veilig achter in de haven van Vigo.

Deel 2 – Toerzeilen zoals het hoort. Wel minder opwindend.

Een week of drie later ging de reis verder met vriend Wim als opstapper. Deze etappe zou ons naar de Algarve brengen, waar Heleen in haar herfstvakantie weer aan boord zou komen.
Normaliter zouden we met een lekkere Portugese Noord in een paar dagen in de Algarve kunnen zijn. Maar dat was niet in deze week. Dat kan je hebben, als afspraken met opstappers je vertrekmoment bepalen, in plaats van het windplaatje. Bij mijn rondje Atlantic had ik daar steeds geluk mee. Nu niet. We hadden voornamelijk te maken met zwakke winden, waarbij de motor regelmatig aan moest. Tanken bij Cascais en overnachten achter anker. Nog eens een windstille nacht achter anker overnachten in de voorhaven van Sines. En de dag daarna kwamen we tenslotte rond middernacht aan bij het zuidwest puntje van Portugal, Kaap Sao Vicente. Een paar mijl verder geankerd bij Forte de Belixe, waar de volgende ochtend bleek dat we precies aan de goede kant van de visnetten langs waren gevaren. De hoekpunten ervan waren wel verlicht, maar het was slecht te zien welk paar lichten bij elkaar hoorde. Dit keer dus geen pech maar gewoon goed gedaan.

Eindstation van deze etappe was Albufeira. Hier ging Wim van boord en scheepte Heleen weer in voor 10 dagen herfstvakantie. Samen hebben we een aantal havens en ankerplaatsen in de Algarve aangedaan, maar we zijn er niet van gecharmeerd. In elk geval niet van de havens, die de ontzettend toeristische stadjes ontsluiten. Op de ankerplekken kun je nog de illusie hebben dat je naar een onbedorven en beslist mooie kust ligt te kijken.
Waar we beslist wel van gecharmeerd zijn is de Guadiana, de grensrivier tussen Portugal en Spanje. Tot ver in het binnenland is dit een bevaarbare getijdenrivier, waar tal van bootjesmensen op leeftijd hun laatste actieve jaren achter hun anker lijken te slijten. Het landschap waar je door vaart is prachtig en de stadjes en dorpen langs de rivier zijn verhoudingsgewijs weinig toeristisch. De meeste boten, en wij ook, varen niet verder dan Alcoutim en Sanlucar, zo’n 20 mijl het binnenland in op respectievelijk de Portugese en de Spaanse oever – een mooie plek, waar we best meer tijd hadden willen doorbrengen. Een Nederlander fungeert hier als vrijwillige hulpveerman en hij kent alle dorpsroddels van het watervolk.

Opnieuw gingen we de boot voor een paar weken achterlaten. Dit keer in Vila Real de Santo Antionio, bij de monding van de rivier. Dat doet toch elke keer weer een beetje pijn, de boot achterlaten op een plek waar je niet stante pede naar toe kunt om te checken of alles goed is. Maar ja, als je je daardoor laat leiden leg je jezelf zoveel beperkingen op.

In november kwam ik met Marius terug op de boot. Marius is geen ervaren zeezeiler, maar goed gezelschap en hij leert snel. Jammer voor hem konden we de eerste dagen niet de zee op vanwege te harde wind en hoge golven. Daarom gingen we maar de tegenovergestelde kant op, weer de Guadiana op, naar Alcoutim om daar te wachten op beter weer. Een goede keuze, want de Guadiana is ons opnieuw goed bevallen. Een sombere noot daarbij is dat tijdens ons verblijf daar, een Nederlander in het donker is misgestapt bij het uit zijn bijboot aan boord klimmen en daarna was en bleef hij zoek. Nog dagen hoorden we vele malen een Mayday om uit te kijken naar deze vermiste persoon. Het vermoeden bestaat dat er meer aan de hand is dan een misstap, want de rivier is niet breed en het kan niet moeilijk zijn om zwemmend de oever te bereiken, zelfs in het donker.

Na een paar dagen diende zich een weervenster aan. Bij vertrek zouden we nog te maken hebben met een prima noordwesten wind van bf 5. Met de golven van de hiervoor harde wind zouden we pas te maken krijgen als we een flink eind uit de kust zouden zijn en de golfhoogte inmiddels wat was afgenomen. Daarna zouden we door een langgerekte rug van hoge druk moeten motoren waarna we een lichte wind konden oppakken naar Lanzarote. Zo gezegd en zo gedaan. De eerste dag ging het als een speer en ook Marius had er lol in. Maar toen kwamen we uit de luwte van Portugal en de lange oceaangolven van een meter of drie hoog, die langs Kaap Vicente kwamen rollen kregen grip op de boot. De boot vind dat niet erg en ik ook niet, maar de maag van Marius kreeg het er te kwaad mee. Gelukkig werd hij niet zo zeeziek dat hij niet meer kon functioneren en was het na een dag weer over. Lanzarote bereikten we verder op een zeer relaxte manier met weinig wind en weinig golven.

Haast hadden we niet, dus we hebben een dag een auto gehuurd en het eiland verkend. Het relatief jonge vulkaangebied in het nationaal park Timanfaya heeft spectuculaire lavaformaties – een “must see” dat ik vele jaren geleden al eens gezien had en nu opnieuw met veel genoegen heb beleefd.

Het einddoel was La Gomera, waar ik voor drie maanden de haven had besproken. Maar eerst gingen we langs de hoofdstad van Tenerife, Santa Cruz de Tenerife, zo’n anderhalve dag varen. Hier was ik niet eerder geweest en het bleek een authentieke Spaanse stad te zijn met geweldig veel sfeer; heerlijk om te verblijven. Wat een contrast met de volgende haven die we aandeden, San Miguel, een golfresort nabij de zuidpunt van het eiland, waar je bij wijze van spreken moeite moet doen om iemand te vinden die Spaans spreekt.

Tot nu toe hadden we nog amper kennis gemaakt met de befaamde of ook wel beruchte acceleratiezones. De enorme bergen van Gran Canaria, Tenerife en La Gomera zorgen er voor dat er achter de berg luwte is, die zich wel 100 mijl kan uitstrekken, maar omdat de wind toch ergens heen moet waait het tussen de eilanden extra hard – een soort trechtereffect. Je kunt binnen een mijl van windkracht 2 in windkracht 6 of meer komen. Op het laatste traject naar La Gomera leek het er op dat we gezien de windrichting in de luwte zouden blijven. Na enig motoren en een hele poos zeilen in een relaxte windkracht 3 kwamen we in de laatste paar mijl alsnog plotseling in 27 knopen wind en hadden we twee reven echt nodig, ondanks de vrij gunstige windrichting. Marius was er blij mee. Dan had hij dat tenminste ook nog meegemaakt. Een paar kledders zeewater in zijn nek had hij er wel voor over.

La Gomera was niet voor niets het einddoel. Het is mijn favoriete eiland en San Sebastian de la Gomera mijn favoriete haven. Hier is wel enig toerisme, maar het is kleinschalig en het domineert niet. Er komen vooral wandelaars en overjarige hippies en daarnaast zijn er de nodige enigzins alternatieve buitenlanders die hier permanent zijn neergestreken. Het is een fantastisch eiland om te wandelen. Op een dag kun je wandelen door de halfwoestijn aan de zuidzijde, de boomheide/boomgagel-bossen op grotere hoogte en de vochtige laurierbossen en bananenplantages aan de noordzijde waar het vocht uit de opstijgende passaatwind uitregent.
Gelukkig hadden we nog tijd voor een paar mooie wandelingen voordat we terugvlogen naar Nederland.

Nu was de boot op zijn bestemming. Met Heleen hebben we hier een perfecte drie weken kerstvakantie doorgebracht met veel wandelingen en genieten van het mooie weer en de sfeer. O ja, we hebben ook nog een beetje gezeild, naar La Palma en terug, om onze aangename indruk van Santa Cruz de la Palma te verversen. Tijdens het rondje Atlantic was dat onze eerste kennismaking per boot met de Canarische eilanden en we waren er toen vol van. Nu had ik ook Santa Cruz de Tenerife gezien en dat steekt er toch wel met kop en schouders bovenuit als sfeervolle stad.
Terugkijkend liep deze etappe op rolletjes. Beetje saai voor de lezer misschien. Maar we zijn er nog niet.

Deel 3 – Corona???

Ik ben een gepensioneerd bioloog en mijn specialiteit is vegetatie. Ik sta graag bij elke onbekende plant stil tot ik weet welke het is. Als je in gezelschap verkeert, met gezin of vrienden, dan leer je dat vrij snel af als je de verstandhouding goed wilt houden. Daardoor kom ik er in het buitenland vaak niet aan toe en beperk ik mij tot het me verbazen over de vormenrijkdom en soortenrijkdom. Maar tegenwoordig is het makkelijker geworden. Er zijn tegenwoordig apps waarme je je waarnemingen met foto en locatie kunt vastleggen in een databank om later eens rustig op te zoeken wat je nou eigenlijk gezien hebt. Dat had ik in de kerstvakantie al gedaan en ik besloot om daar in mijn eentje in februari nog een dag of 10 aan te wijden, met de boot als thuisbasis. Dat is me uitstekend bevallen en ik heb nu eindelijk het gevoel dat ik de flora van de Canarische eilanden een beetje ken en begrijp. Dat maakt de wandelingen des te interessanter.

Maar daar vermoei ik jullie verder niet mee. Het gaat nu om het zeilen en dat kwam in maart weer volop aan bod. Leden van mijn club de CZT (www.czt.nl) hadden twee boten gehuurd op Tenerife om een week rond te toeren en ik zou me aansluiten en ook twee leden aan boord nemen. Solo, onderweg naar Tenerife, had ik met een blik op de windkaarten het zekere voor het onzekere genomen en alleen de fok uitgerold. Daar kreeg ik geen spijt van toen de acceleratiezone me verraste met 36 knopen. Het was kort maar heftig, want de acceleratiezone was maar 7 mijl breed, waarna ik met een rustige windkracht 3 uit tegengestelde richting verder kon.

Over de zeiltocht die volgde komt hopelijk nog een verslag op de website van de CZT en ik ga er nu niet uitgebreid op in. De eerste dag zijn we naar Gran Canaria gevaren door een heel brede acceleratiezone die ons behoorlijk op de proef heeft gesteld met 30+ knopen wind. Dat zijn de omstandigheden dat ik mijn derde rif zeer waardeer. Daarna zijn we via Santa Cruz de Tenerife naar Garachico aan de noordkant van Tenerife gevaren en ten slotte via La Gomera weer naar de thuisbasis van de huurboten in Las Galletas op Tenerife. Een mooie tocht, met veel mijlen en heel verschillende omstandigheden in de te korte tijd van 6 dagen.

Tijdens de tocht werd een van de deelnemers grieperig en koortsig. Hij deed zijn best om volwaardig mee te blijven doen, maar hij kreeg het er moeilijk mee. Aan het eind van de tocht was het op en is hij naar de dokter gegaan, wat slechts een tussenstation bleek om naar het ziekenhuis afgevoerd te worden en aan de zuurstof gelegd te worden. Ja hoor, corona!
Dat hebben wij dus allemaal ook op kunnen snuiven onderweg als we bij elkaar op de boot kwamen. Maar kennelijk hebben de andere 12, waaronder ik ook, een goed gestel, want meer dan een beetje keelpijn heeft niemand gehad, of een persoon een beetje koorts. Ik kreeg na een week zelf ook elke dag in de loop van de dag wat keelpijn, die de volgende ochtend weer weggetrokken was. Was dit corona? Ik weet het niet. Misschien heb ik het me wel ingebeeld, want je bent toch verdacht op de symptomen.

Daags na de zeiltocht zou Wim weer opstappen om met mij samen de boot naar Brest te varen. De laatste etappe naar Nederland zou ik dan met Heleen in de meivakantie maken.
Om tijd te sparen heb ik op de dag dat Wim zou arriveren de fourage al gedaan en daarbij kreeg ik pas in de gaten dat de corona-schrik in Europa aan het toeslaan was. Het rek met verse groente was leeggeroofd en allerlei andere produkten leken ook schaars te worden. Toch kon ik nog genoeg van mijn gading vinden om de boot vol te stoppen. Dat was de zaterdag dat Wim op Schiphol zijn bagage had ingeleverd en wachtte om te boarden. Even later belde Wim. Zijn vlucht was gecanceld en zijn koffer was weer uit het vliegtuig gehaald… Even bestond nog de hoop dat Wim alsnog de volgende dag kon komen, maar al snel werd duidelijk dat de Spaanse overheid de vluchten aan banden had gelegd vanwege de noodtoestand die ‘s maandags in zou gaan.

Ik zag het al helemaal voor me. Ik lag met de boot in het saaie golfresort San Miguel en dreigde daar vast te komen zitten. Dan wist ik nog wel een betere plek en ben zondag afgevaren, terug naar La Gomera, om daar de ontwikkelingen af te wachten. Johan, die bij de Tenerife-tocht bij me aan boord had gezeten en die nog een paar dagen langer wilde blijven, voer met me mee. Bij het afrekenen zei de havenmeester dat ik, eenmaal de haven uit, niet meer de haven in mocht. Ik was dan ook wel een beetje zenuwachtig of ze me in La Gomera zouden toelaten. Dat bleek gelukkig wel het geval, maar ik werd, naar later bleek tijdelijk, aan een aparte steiger bij de werf gelegd, die niet verbonden was met de overige steigers.

Toen begon het wachten en het inschatten van de ontwikkelingen. Johan vloog na een paar dagen terug naar Nederland, met een van de laatste reguliere vluchten, die overigens op de heenweg leeg waren. De omstandigheden op het eiland waren plotsklaps grimmig geworden. Ik had verwacht nog wandelingen in de natuur te kunnen maken, maar dat was uitgesloten. Mensen die toch het dorp uitliepen werden gespot door locals vanuit een flat en kregen de politie achter zich aan. Het enige dat toegestaan was, was eenmaal daags een bezoekje aan de dichtstbijzijnde supermarkt. Verder fungeerde de jachthaven als een soort gevangenis. Eens stond ik op de steiger, op gepaste afstand te praten met iemand op zijn eigen boot, toen de politie me vanaf de straat toeschreeuwde dat ik terug moest naar mijn eigen boot. Geen contact svp. Waar was mijn gemoedelijke San Sebastian gebleven? Ik had geen idee dat Spanje zo snel om kon slaan van een aangenaam vakantieland in een politiestaat.

Langzamerhand werd me duidelijk dat dit nog lang zou gaan duren. Misschien wel maanden. Misschien wel tot in of na de zomer… En zo kwam ik terug bij de vraag waar ik dit verslag mee begon. Moest ik de boot achterlaten voor ik weet niet hoe lang (en ondertussen wel havengeld betalen zowel hier als in Nederland) en gebruik maken van een evacuatievlucht? Moest ik het uitzitten, ver van vriendin en familie? Of moest ik gebruik maken van het vervoermiddel waar ik me op bevond en solo terug varen? Dat laatste had zijn beperkingen, realiseerde ik me, want Portugal en Madeira hadden de havens gesloten en Frankrijk en Belgie hadden zelfs de territoriale wateren tot verboden gebied verklaard voor de pleziervaart (whatever that may be, want die term ken ik niet uit regelgeving). Toch neigde ik steeds meer tot het laatste. De boot moest uiteindelijk toch terug en hoe en wanneer zou dat anders moeten?

Deel 4 – We gaan ervoor

Ik ben geen voorstander van solo varen op meerdaagse trajecten. Er zijn genoeg verhalen dat een solozeiler in de problemen komt door materiaalpech of een ongelukkige val en dan in hulpeloosheid zijn boot op zee moet achterlaten. Met een goede coschipper had de tocht in veel gevallen voortgezet kunnen worden. Maar nood breekt wet. En hoewel ik het zelden doe weet ik dat de boot en ik het wel kunnen. Ik heb in 2017 van de Azoren naar Bretagne gevaren met weliswaar een bemanningslid, maar die was een groot deel van de reis te ziek om te functioneren, zodat ik het in feite solo moest doen.

Toen het plan eenmaal post had gevat was het wachten op prettige weersomstandigheden. Die deden zich na een week of twee voor, toen het normale atlantische systeem met hoge druk bij de Azoren en lage druk bij IJsland omdraaide. Dat had tot gevolgd dat de noordelijke winden vervangen werden door wind met een westelijke tot zuidelijke richting en ik recht langs Portugal naar het noorden kon. De diepste depressies leken stationair te zijn of richting Ierland te koersen en op mijn route zouden alleen randstoringen voor variatie in het weerbeeld zorgen. Het ideale moment om te vertrekken dus.

De havenmeester bleek echter niet zo gecharmeerd van mijn plan, want volgens hem mocht niet alleen niemand meer de haven in, maar ook niemand er uit. Ondertussen had ik contact met het Nederlandse consulaat op de Canarische eilanden, dat me zeer ter wille was. Zij hebben dit uitgezocht en de havenauthoriteiten overtuigd dat een verbod om uit te varen geen onderdeel is van de regelgeving. Na het invullen van een formulier dat ik het Spaanse grondgebied zou verlaten en er niet in zou terugkeren was ik vrij om te gaan.

Op maandag 30 maart ben ik vertrokken. De eerste 10 of 20 mijl moest er gemotord worden vanwege de windschaduw van het eiland, maar daarna pakte de wind me op, rechtstreeks in de richting van Madeira. Dit waren heerlijke omstandigheden. Een matig briesje en lekker zonnig weer, ook de volgende dag nog. Ouwelullenzeilen noem ik dat en daar houd ik van. Ik vraag nooit om spektakel, dat krijg je vroeg of laat toch wel gratis.

Op dag 3 was er erg weinig wind en dan begint de ergernis van klapperende zeilen, totdat je uit arrenmoede maar een of twee reven zet om de zeilen te ontzien. Daags daarna was er iets meer wind, maar was het grijs en kwamen de Islas Desertas bij Madeira in beeld en het vermoeden van Madeira in de verte. Het grijze weer kondigde de nadelen van zeilen in depressieweer aan: bewolking, regen en afkoeling. Zo ging het dag in dag uit door. Soms met ruime wind, soms aan de wind. Soms met te weinig wind, soms met twee reven. Soms met zon, soms grijs of met motregen. Elke dag werden het water en de lucht wat kouder.

Het slapen ging me goed af. Zodra het donker werd begon ik aan mijn nachtroutine die duurde tot het weer licht werd – een uur of 10 in totaal. In die tijd sliep ik steeds een half uur als de omstandigheden dat mogelijk maakten, tot ik door de wekker werd gewekt. Na een paar minuten inspectie van wind, zeilen en apparatuur ging ik dan weer liggen en zette ik het alarm op het volgende half uur. In de ochtend had ik dan genoeg geslapen om overdag niet moe te zijn. Het was hierbij wel een hele geruststelling dat de oceaan zo ongelooflijk leeg is. Ik zag zelden een schip en dan meestal alleen op de AIS op zeer ruime afstand.

Na een dag of 6 was ik ter hoogte van Lissabon, maar dan wel 170 mijl uit de kust. Daar genoot ik van de voorlopig laatste dag ouwelullenzeilen onder een zonnetje. De volgende nacht draaide de wind naar het noordoosten en wakkerde aan tot 20+ knopen. De boot kreeg zoveel buiswater over dat de dekluiken – altijd al een zwakke plek – begonnen te lekken. Wat wordt het dan gauw een vieze boel binnen, bah. In de avond heb ik voor het eerst de kachel maar eens aangezet om niet alleen de kou, maar ook het vocht te verdrijven. De volgende dag kon ik schoon schip maken, want de wind was weer helemaal weg.

Twee dagen later kon ik aan de oversteek van Biskaje beginnen onder gunstige omstandigheden. De zuidoosten wind was terug met een beschaafde 12 knopen, maar het was wel grijs met matig zicht. Later zou zich een lokale depressie ontwikkelen die mij zou achtervolgen, maar waar ik met wat geluk voor zou kunnen blijven.

Ik heb nog niet verteld dat ik via een Iridium Go gribfiles binnen kon halen. En wat nog mooier is, een bevriende ervaren oceaanzeiler en wedstrijdzeiler uit de UK voorzag mij elke dag van uitgebreidere weerinformatie en adviezen. Nigel bedankt!

De tweede dag op de Golf haalde ik mijn dagmaximum van ruim 150 mijl met ca. 18 knopen wind op 90 graden. Lekker vlot zeilen met 6 of 7 knopen. Dat was maar goed ook, want ondertussen werd duidelijk dat er aan het begin van de nieuwe week, over 4 dagen, op maandag 12 april een windkracht 8 uit het oosten zou staan in Het Kanaal, die zich zou uitbreiden naar de Golf. Maar met deze snelheid of zelfs minder zou ik Falmouth voor die tijd kunnen halen.

Maar owee, ik ging nog niet hard genoeg en de vlakke depressie haalde me in. De volgende dag was er geen wind, wel de hele dag motregen. Dan zit er niets anders op dan te motoren, maar daar kreeg ik het knap zenuwachtig van want mijn boot heeft maar een kleine tank. Inclusief jerrycans schatte ik mijn voorraad diesel op nog 90 liter. Uitgebreide sommetjes heb ik gemaakt met welke minimale snelheid ik kon varen om op tijd in Falmouth te zijn. Dat bleek zo’n 4,5 knoop en dat ga ik met die diesel niet redden. Het moet economischer en dus langzamer en dus dichterbij en dan kom je in Bretagne, in verboden gebied voor jachten. Ook daar kreeg ik het benauwd van en om beter voorbereid te zijn heb ik Heleen via de satelliettefoon gevraagd om mijn probleem bij de Nederlandse Kustwacht voor te leggen. Daar bleek men buitengewoon bereidwillig om een goed woordje voor me te doen bij de Franse collega’s en ze wisten te bereiken dat er voor mij een uitzondering werd gemaakt om te schuilen in de Baai van Douarnenez en ook alleen daar. Ik kreeg te horen dat ik alleen mocht ankeren, niet een haven in mocht en al helemaal geen voet aan de wal mocht zetten. Maar allez, een oplossing was gevonden!

Al met al was er onderweg nog net genoeg wind om zo nu en dan met 3,5 knoop te zeilen, precies de snelheid die ik uitgerekend had om op tijd in Douarnenez te zijn. Van de 90 liter diesel heb er uiteindelijk maar 30 hoeven te gebruiken, zodat er nog 60 liter over is.
De laatste dagen tot Douarnenez kreeg ik gezelschap van trekvogels. Als eerste kwam een tjiftjaf mij gezelschap houden. Ik gaf het arme diertje geen kans, maar daar dacht hij zelf anders over want hij plukte het ene na het andere insect uit de lucht, dat met de vorige oostenwind net als de vogel uit de koers was geraakt. Daags daarna kwamen we in de mist en had een gedesorienteerde boerenzwaluw een plekje op de lier onder de buiskap gevonden. Stomme plek, want ik moet daarlangs steeds naar buiten en dan vloog het vermoeide diertje weer op. ‘s Nachts geloofde hij het verder allemaal wel, stak de kop tussen de veren en keek niet meer op of om. Ik hoop dat ze het beide gered hebben.

De laatste 20 mijl naar de ankerplek werd ik scherp in de gaten gehouden, of zeg maar gestalkt, door La Chevre Signal Station aan wie ik mijn ankerpositie al moest rapporteren voordat ik ooit de baai met eigen ogen gezien had. Zij waren niet onvriendelijk, maar hadden kennelijk instructie om me in de gaten te houden. Ze waarschuwden me ook voor kleine vaartuigjes zonder AIS in de dikke mistvelden.

De laatste nacht voor aankomst in Douarnenez had ik de route van de grote scheepvaart gekruisd, wat me flink wat slaap heeft gekost. Goh, wat was ik blij met de AIS in de mist. Toen ik zondagmiddag het anker had uitgeworpen aan de oostzijde van de baai kon ik eindelijk weer in mijn gewone kooi onder een dekbed en heb 9 uur aan een stuk geslapen.

En zie, het verhaal is nog niet af. Want hier lig ik nu, in de baai van Douarnenez. Gisteren heeft het op zee constant zo’n 38 knopen gewaaid (meetstation Ouissant) en hier in de baai gelukkig een stuk minder, hoewel ik ook zo nu en dan 30 knopen op de teller heb gezien. Vandaag is het hier een stuk minder, maar op zee staat er nog een vette tegenwind, zodat ik lekker blijf liggen. Morgen ook nog en misschien dat ik donderdag weg kan. De Fransen beschouwen me nog steeds als staatsgevaarlijk, want gisteren kwam er een legerhelicopter een inspectierondje houden. Ik heb mij vertoond zodat ze weten dat ik aan boord ben en toen gingen ze weer retour.

Wordt vervolgd, maar dat duurt nog even. Het verhaal moet nog beleefd worden.